Là một khái niệm mơ hồ trong giới đầu tư, không thể không nhắc đến khái niệm “định giá doanh nghiệp”. Thách thức là làm thế nào để mang lại giá trị cho một công ty, vốn là tập hợp của vô số yếu tố hữu hình và vô hình. Cùng giaiphapnhansu.com.vn tìm câu trả lời cho câu hỏi trên trực tiếp trong các bài viết dưới đây.
Định giá doanh nghiệp là gì?
Giá trị doanh nghiệp không chỉ đơn thuần là giá trị vốn chủ sở hữu của một doanh nghiệp; mà là giá trị của tất cả các tài sản sử dụng trong quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Mục đích là lại lợi ích cho các chủ sở hữu và các bên liên quan.
Giá trị mà một doanh nghiệp có thể đem lại cho các nhà đầu tư được xem xét trên 2 giá trị:
- Giá trị thanh lý là tất cả số tiền có được khi doanh nghiệp chấm dứt hoạt động kinh doanh; bán tất cả các tài sản của nó
- Giá trị hoạt động liên tục là giá trị hiện tại của dòng tiền tạo ra trong tương lai. Bắt đầu từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Thông qua lượng thông tin trên, ta có thể hiểu được đơn giản rằng: “Định giá doanh nghiệp chính là việc xác định giá trị doanh nghiệp”
Vai trò của định giá doanh nghiệp
Ngày nay, với thị trường tài chính, cổ phiếu và các thị trường tài sản khác ngày càng phát triển, việc định giá càng đóng một vai trò quan trọng hơn. Nhờ xếp hạng công ty, một cái nhìn tổng quan về công ty hoặc tổ chức được tạo ra. Đây là cơ sở giúp nhà quản lý đưa ra quyết định đúng đắn khi:
- Việc định giá công ty là kết quả của các yêu cầu bán, sáp nhập, hợp nhất hoặc thoái vốn của công ty.
- Định giá công ty giúp các nhà quản lý cung cấp thông tin quan trọng để phân tích hoạt động kinh doanh và tài chính liên quan đến công ty. Trên cơ sở đó tìm kiếm các giải pháp cải tiến công tác quản lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh và kiểm soát có hiệu quả lợi nhuận của công ty.
- Nhờ xác định giá trị doanh nghiệp, cơ quan hành chính nhà nước nắm được tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh, giá trị của doanh nghiệp từ đó đề ra chiến lược quản lý cụ thể, phù hợp với doanh nghiệp như thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế tài sản hay các loại thuế cụ thể.
- Các giá trị của công ty tạo điều kiện thuận lợi cho việc giải quyết các tranh chấp cổ đông và công bằng trong các vấn đề như phân bổ cổ phần, hoạt động tài trợ và giải quyết vi phạm hợp đồng.
- Tạo cơ sở cho các tổ chức, cá nhân và nhà đầu tư đưa ra quyết định mua, bán và chuyển nhượng chứng khoán do các công ty phát hành trên thị trường tài chính. Dựa trên cơ sở này, các công ty có thể quyết định sáp nhập, chia tách, giải thể, thanh lý, liên doanh, v.v.
Mục đích của việc định giá doanh nghiệp
Các công ty thường tiến hành định giá doanh nghiệp cho các mục đích chính sau:
- Các công ty tham gia vào các hoạt động như mua, bán, sáp nhập, liên doanh, đối tác và thanh lý
- Nhà đầu tư quyết định góp vốn và mua, bán chứng khoán của công ty
- Cổ phần hóa và niêm yết trên sàn chứng khoán
- Nợ vốn đầu tư vào hoạt động kinh doanh của công ty
- Tính số thuế công ty phải nộp hàng năm
- Thanh lý, giải thể, phá sản công ty
- Làm cơ sở cho việc giải quyết và xử lý tranh chấp
Các phương pháp định giá doanh nghiệp ở Việt Nam
1. Phương pháp dựa vào bảng cân đối kế toán
Để thực hiện phương pháp này, bạn phải dựa vào bảng cân đối kế toán. Giá trị doanh nghiệp là giá trị tài sản được báo cáo trên bảng cân đối kế toán tại thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp.
Phương pháp này có ưu điểm là đơn giản và dễ hiểu. Tuy nhiên, nó cũng có nhược điểm lớn là giá trị tài sản trên bảng cân đối kế toán có giá trị lịch sử, điều này hữu ích hơn cho những người cần thông tin về giá trị doanh nghiệp. Về cơ bản, phương pháp này ít được sử dụng trong thực tế.
2. Phương pháp dựa vào kết quả kiểm kê và đánh giá lại tài sản
Phương pháp này dựa trên kết quả kiểm kê và đánh giá lại tài sản của công ty theo giá trị thị trường tại thời điểm định giá. Phương pháp này yêu cầu một chuyên gia định giá công ty trực tiếp kiểm kê và định giá lại từng tài sản của công ty.
Do phương pháp thông tin thị trường và tổng tài sản của công ty nên có thể thấy điểm đánh giá là tương đối chính xác và đáng tin cậy. Tuy nhiên, thông tin này thường chỉ thể hiện giá trị của công ty ở trạng thái tĩnh, tức là giá trị của việc thanh lý công ty.
Mục đích ban đầu của việc đánh giá hoạt động kinh doanh là đề xuất các quyết định kinh doanh hợp lý và hiệu quả cho tương lai. Điều này có nghĩa là phần xem xét này có giá trị nếu doanh nghiệp tiếp tục hoạt động, không phải nếu doanh nghiệp ngừng hoạt động.
Do đó, phương pháp này thường được sử dụng để cung cấp thông tin trong trường hợp doanh nghiệp giải thể hoặc phá sản. Do đó, có rất ít giá trị thực trong việc định giá một công ty bằng phương pháp này.
3. Phương pháp chiết khấu dòng tiền
Phương pháp này thường được sử dụng để đánh giá giá trị hiện tại của các dòng tiền tự do trong tương lai của một công ty. Dòng tiền tự do này sẽ là dòng tiền cho cả chủ sở hữu và chủ nợ.
Về cơ bản, phương pháp này có nhiều ưu điểm hơn so với phương pháp dựa trên bảng cân đối kế toán và phương pháp kiểm kê và đánh giá lại tài sản, đặc biệt, phương pháp này hữu ích để ước tính giá trị của các công ty đang triển khai hơn là trong trạng thái đang thanh lý
Tuy nhiên, các bước trong phương pháp này tương đối phức tạp.
Công thức: Giá trị doanh nghiệp = PV (dòng tiền trong tương lai cho chủ sở hữu / chủ nợ)
Phương pháp này yêu cầu các công ty thực hiện từng bước sau:
- Bước 1: Xác định dòng tiền tự do trong tương lai của công ty (Free Cash Flows To The Firm – FCFF)
- Bước 2: Xác định giá trị cuối cùng (Giá trị cuối cùng)
4. Phương pháp chiết khấu dòng lợi nhuận khác thường
Mỗi chủ doanh nghiệp đều yêu cầu một tỷ lệ sinh lời nhất định trên số vốn ban đầu mà họ đã đầu tư vào doanh nghiệp. Số tiền này được gọi là chi phí vốn chủ sở hữu. Tỷ lệ sinh lời này gọi là tỷ lệ sinh lời thông thường.
Với một tỷ lệ sinh lời thông thường, mỗi doanh nghiệp có một khoản lợi nhuận: Tỷ lệ sinh lời thông thường * Giá trị vốn chủ sở hữu.
Tuy nhiên trong thực tế lợi nhuận của doanh nghiệp có thể đúng bằng hoặc khác với mức lợi nhuận thông thường này. Lợi nhuận khác thường (abnormal earnings) được xác định thông qua chênh lệch giữa tổng lợi nhuận thực tế (earnings) và lợi nhuận thông thường (normal earnings) của doanh nghiệp
Lợi nhuận khác thường = Lợi nhuận – (Chi phí vốn chủ sở hữu x Giá trị sổ sách của vốn chủ sở hữu đầu kỳ)
5. Phương pháp định giá trên cơ sở so sánh giá trị thị trường
Nó chỉ ra rằng hai kỹ thuật trên, chiết khấu dòng tiền và chiết khấu lợi nhuận, cả hai đều đòi hỏi những dự báo chi tiết trong nhiều năm. Cả hai phương pháp này chủ yếu dựa vào việc dự đoán hiệu quả hoạt động của công ty trong nhiều năm tới. Các con số được đưa ra do đó không đáng tin cậy.
Bằng cách này, các nhà phân tích có thể sử dụng phương pháp định giá công ty dựa trên so sánh giá trị thị trường. Dựa trên thị trường, các nhà phân tích có thể ước tính triển vọng tăng trưởng và lợi nhuận trong ngắn hạn và dài hạn cho các công ty tương tự.
Phương pháp này thường gây khó khăn trong việc lựa chọn các công ty tương tự. Ngoài ra, việc giải thích sự khác biệt về các yếu tố giá giữa các công ty và áp dụng các yếu tố giá của công ty khác nhau cho công ty được đánh giá đòi hỏi một nhà phân tích hiểu biết sâu về các yếu tố ảnh hưởng đến yếu tố giá này.
Tuy nhiên, phương pháp này hoạt động rất hiệu quả khi đánh giá các công ty không được niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán. Dữ liệu chính là kết quả tài chính của các công ty và thông tin thu được từ thị trường.
Định giá một công ty luôn là một thách thức, vì các phương pháp được sử dụng thường chỉ có thể ước tính giá trị của công ty. Hy vọng với bài viết trên, các công ty sẽ có được nhiều thông tin hữu ích và việc định giá của mình sẽ chính xác và hiệu quả hơn.